Wzmocnienie zaplecza infrastrukturalnego na kolejne lata, warsztaty pisania scenariuszy lekcji teatralnych, promocja literatury romantycznej wśród młodzieży, nagranie płyty z psalmami, digitalizacja archiwum, piąta edycja Festiwalu „Kierunek Wschód” oraz prezentacja spektakli zagranicą – Teatr Dramatyczny podsumował podczas konferencji prasowej realizację ministerialnych projektów.

W kończącym się roku białostocki Teatr zrealizował aż osiem projektów dofinansowanych ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury oraz z budżetu Województwa Podlaskiego.

– To był rekordowy rok pod względem realizowanych przez naszą instytucję projektów. Na realizację ośmiu zadań w sumie otrzymaliśmy ponad 1,4 mln zł, z czego 653 tys. zł z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, zaś resztę z budżetu Województwa Podlaskiego. Jestem wdzięczny zarówno Ministerstwu, jak i Urzędowi Marszałkowskiemu za przyznane dotacje i zaufanie, jakim nas obdarzyły. Wszystkie projekty – zarówno te kontynuowane, jak i nowe – udało się zrealizować i w tym miejscu dziękuję wszystkim osobom zaangażowanym w ich realizację – powiedział Piotr Półtorak, Dyrektor Teatru Dramatycznego.

W grudniu Teatr zakończył realizację dwuetapowej inwestycji pn. „Zakup sprzętu oświetleniowego i multimedialnego”. Zadanie stanowi kontynuację realizacji wieloletnich planów rozwoju infrastruktury Teatru.

– Cieszymy się, że już kolejny rok z rzędu udało nam się pozyskać dofinansowanie na zakup sprzętu. W poprzednich latach kupiliśmy aparaturę nagłośnieniową, a w ubiegłym roku otrzymaliśmy dotację na nowe oświetlenie. Teraz udało nam się rozbudować system oświetleniowy, głównie poprzez zakup głowic. Zakupiliśmy także nowoczesny rzutnik multimedialny. Istotne jest to, że te wszystkie sprzęty służą nam obecnie podczas prezentacji spektakli na salach gościnnych, a jednocześnie będą stanowiły podstawę przyszłego parku scenotechnicznego, w który będzie wyposażona modernizowana siedziba Teatru. Bardzo się cieszymy, że udaje się nam tak sukcesywnie rozwijać możliwości sprzętowe – mówi dr Martyna Faustyna Zaniewska, Zastępca Dyrektora Teatru Dramatycznego.

Flagowym projektem realizowanym przez instytucję z powodzeniem od kilku lat jest „Teatr – Lubię to!”. W ramach tegorocznej edycji zadania aktorzy we współpracy z nauczycielami stworzyli autorskie scenariusze lekcji teatralnych przeznaczone do pracy z przedszkolakami oraz uczniami szkół podstawowych i średnich.

– To już kolejny raz kiedy miałam możliwość wziąć udział w projekcie „Teatr – Lubię to!”. W tym roku forma zajęć była zupełnie nowa. Zmuszała nas, aktorów, do mobilizacji i pójścia do przodu. Wraz z nauczycielami zostaliśmy połączeni w pary, by wspólnie stworzyć scenariusze lekcji teatralnych na temat konkretnych spektakli: „Koziołek Matołek, Węgierka i Olek”, „Kopciuszek”, „Hobbit” i „Treny”. Efekty naszej pracy dostępne są m.in. w Internecie. Scenariusze lekcji w formie plików PDF można bezpłatnie pobrać ze strony Teatru, zaś nagrania lekcji pokazowych udostępniono na naszym kanale YouTube. Mam nadzieję, że materiały, które stworzyliśmy będą ciekawą pomocą dydaktyczną – mówiła Monika Zaborska, aktorka Teatru.

Agnieszka Pawelska, nauczycielka w Społecznej Szkole Podstawowej nr 4 PTO w Białymstoku, pracująca w parze z Moniką Zaborską dodała:

– Miałam przyjemność po raz drugi uczestniczyć w projekcie. W tym roku faktycznie byliśmy o wiele bardziej zaangażowani niż poprzednio, bardzo blisko współpracowaliśmy z aktorami. Miałam przyjemność pracować z Moniką Zaborską i było to bardzo ciekawe doświadczenie. Moim zdaniem zajęcia wyszły bardzo ciekawie. Dzieci były bardzo zadowolone z przeprowadzonych lekcji, rodzice również. Kiedy najmłodsi mają możliwość zapytać aktora na żywo o różne rzeczy, dotknąć rekwizytów, dekoracji – to jest dla nich bardzo atrakcyjna forma zajęć. Cieszę się, że Teatr wychodzi z inicjatywą do przedszkoli, szkół i nauczycieli. „Teatr – Lubię to!” to wartościowy projekt wart kontynuowania.

Do podobnych wniosków dotyczących działania „Teatr – Lubię to! Sezon 3” doszli badacze z Fundacji Laboratorium Badań i Działań Społecznych „SocLab”, którzy odpowiadali za przeprowadzenie badań ewaluacyjnych.

– Wraz z zespołem, w którego skład wchodzili chyba jedni z najbardziej zdolnych metodologów z doświadczeniem praktycznym w Instytucie Socjologii Uniwersytetu w Białymstoku, czyli dr Łukasz Kiszkiel, dr Piotr Laskowski i mgr Łukasz Wołyniec, zajęliśmy się ewaluacją projektu, która w porównaniu do ubiegłych lat była wyzwaniem, ponieważ wymagała zastosowania bardziej nowatorskich narzędzi pod względem odbiorców i organizacji. Oczywiście wyzwań się nie boimy i podeszliśmy do tego z entuzjazmem. Mieliśmy bardzo dobrą współpracę zarówno z Teatrem jak i z nauczycielami, osobami z którymi przeprowadzaliśmy badania. Zastosowaliśmy triangulację, czyli dwa rodzaje narzędzi badawczych. Przeprowadziliśmy jakościowe wywiady pogłębione z aktorami i pedagogami. Przeprowadziliśmy również ankietę online z uczestnikami, którzy mieli przyjemność wziąć udział w lekcjach pokazowych. Wyzwaniem było to, że robiliśmy badania wśród dzieci i młodzieży – grupie która jest najtrudniejszym respondentem. Wyniki badań są zadowalające i potwierdzają, że warsztaty są robione i przyjmowane z pasją, a to jest najważniejsze – powiedziała dr Ewa Dąbrowska-Prokopowska, adiunkt w Instytucie Socjologii Uniwersytetu w Białymstoku.

Innym zrealizowanym projektem z pogranicza teatru i edukacji kulturalnej był „Poezja – Lubię to!” – działanie, którego celem jest przybliżenie uczniom literatury romantycznej poprzez produkcję trzech audycji internetowych. O projekcie opowiadał jego pomysłodawca, aktor Teatru Dramatycznego, Piotr Szekowski.

– Bardzo dziękuję Dyrekcji i osobom, które przyłożyły choćby palec do tego projektu. Nie sądziłem, że jak rzucę pomysł to zostanie on przyjęty, a tym bardziej zrealizowany. Moim zdaniem temat poezji traktowany jest w szkołach trochę po macoszemu. Nie zawsze dostrzega się w niej wartość, która jest ponadczasowa. Zdecydowaliśmy się na poezję romantyczną, czyli bardzo duży kaliber: Mickiewicz, Słowacki i Norwid. Materiały filozoficzne, impresyjne, nasycone metaforami, bardzo trudny kontekst społeczny, religijny, polityczny ówczesnych czasów. Rozczytanie tej poezji wymagało bardzo dużej wiedzy. Postawiliśmy na pracę indywidualną z aktorami, którzy mieli za zadanie przygotować się w obrębie kontekstów, ale sam tekst powiedzieć tak, żeby dotyczył czegoś intymnego dla każdego z aktorów. Efekt naszej pracy można zobaczyć na kanałach internetowych Teatru. Raz jeszcze dziękuję wszystkim, którzy wzięli udział w projekcie. Był to trudny czas, Teatr był w rozjazdach, mieliśmy ograniczenia związane z sytuacją pandemiczną. A mimo to się udało! – mówi Piotr Szekowski.

W nagraniu audycji internetowych udział wzięli aktorzy Teatru Dramatycznego: Paula Gogol, Kamila Wróbel-Malec, Beata Chyczewska, Ewa Palińska, Agnieszka Możejko-Szekowska, Katarzyna Mikiewicz, Marek Cichucki, Marek Tyszkiewicz, Sławomir Popławski oraz Piotr Szekowski.

Oprócz wspomnianych projektów Teatr nagrał i wydał płytę z utworami ze spektaklu „Sopoćko”. Na wydawnictwie znalazły się psalmy, które wykonują aktorzy Teatru Dramatycznego w nowych aranżacjach, przygotowanych przez kompozytora i aranżera, Marka Kubika.

– Produkcja płyty praktycznie się zakończyła. Było tu bardzo dużo pracy. Forma muzyczna została nieco zmieniona względem tego, co funkcjonowało w spektaklu. Trzeba było temu nadać trochę inny ton. Psalmy wcześniej funkcjonowały jako wypełnienie spektaklu. Teraz musiały zaistnieć na pełnej płycie. Trzeba było to rozszerzyć pod kątem muzycznym i aranżacji. Wsparli nas w tym muzycy Opery i Filharmonii Podlaskiej, w wyniku czego powstała niezwykła produkcja z własną orkiestrą symfoniczną. Współpraca z wokalistami-aktorami płynnie się układała, a Teatr wykreował własny chór. Zmieniła się wymowa muzyczna utworów skomponowanych przez Tomasza Bajerskiego. Staraliśmy się wprowadzić trochę więcej mistycyzmu. Momentami udało się zbudować małe, magiczne dzieła, a czasem epicki twór – powiedział Marek Kubik.

W ramach programu „Kultura cyfrowa 2021” instytucja zdigitalizowała kolejną partię archiwaliów związanych z tworzeniem spektakli w Teatrze Dramatycznym od 1944 roku. Są to m.in. afisze, scenariusze, archiwalne fotografie czy projekty scenografii i kostiumów.

– Nie sądziliśmy, że inicjując powstanie Archiwum Cyfrowego utworzymy tak ogromny zbiór teatralnej historii. To wszystko co na przestrzeni lat wydarzyło się na naszej scenie, od czterech lat jest sukcesywnie digitalizowane. Mamy nadzieję, że w przyszłym roku doczekamy jubileuszowej 5. edycji. W tym roku udało się zdigitalizować ponad 1.000 obiektów, na które złożyło się 5.000 skanów. Łącznie jest już kilkadziesiąt tysięcy obiektów, które w każdej chwili można obejrzeć na stronie archiwum.dramatyczny.pl. Liczymy, że do końca modernizacji naszej siedziby przy ul. Elektrycznej uda nam się zdigitalizować wszystkie zbiory. Chcemy w ten sposób pozostawić ślad dla przyszłych pokoleń, aby ludzie mogli odkrywać tajemnice Teatru. Zwłaszcza dla pasjonatów jest to bardzo cenne źródło informacji o życiu artystycznym Białegostoku – mówi dr Martyna Faustyna Zaniewska, Zastępca Dyrektora Teatru Dramatycznego.

Zaledwie w październiku Teatr Dramatyczny w Białymstoku zakończył realizację piątej edycji Festiwalu „Kierunek Wschód”, a już w listopadzie i grudniu pokazał w Gruzji i Armenii swoje dwa spektakle „Błoto” oraz „Treny” w ramach projektów „Kierunek Telawi” i „Kierunek Erywań”.

– „Kierunek Wschód” to flagowy projekt naszego Teatru, prezentujący kulturę pogranicza, w tym przedstawienia zza wschodniej granicy Polski. W tym roku Festiwal przeprowadziliśmy w formule hybrydowej: częściowo stacjonarnie i częściowo zdalnie (online). Uważam go za duży sukces i mam nadzieję na jego kontynuację, gdyż jest to ważne wydarzenie nie tylko w przestrzeni miasta, lecz także na płaszczyźnie budowania trwałych relacji z teatrami ze wschodniej Europy. Rewizyta Teatru Dramatycznego w Gruzji i Armenii pod koniec roku była kolejnym etapem współpracy białostockiej sceny z dwoma liczącymi się scenami: Państwowym Teatrem Dramatycznym im. Waży Pszaweli oraz Państwowym Akademickim Teatrem Dramatycznym im. Gabriela Sundukyana. Nasz zespół miał szansę promować polską sztukę teatralną poza granicami kraju prezentując dwa spektakle z bieżącego repertuaru: „Treny” w reżyserii Grzegorza Suskiego oraz współczesną sztukę „Błoto” w reżyserii Martyny Łyko. Oba tytuły sprawdziły się za granicą doskonale, a ich odbiór był niesamowicie pozytywny – podsumował Piotr Półtorak, Dyrektor Teatru Dramatycznego.

Realizacja zadań nie byłaby możliwa gdyby nie dofinansowanie ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego oraz dotacji z budżetu Województwa Podlaskiego. Więcej informacji na temat projektów zrealizowanych w 2021 roku można znaleźć na stronie dramatyczny.pl/projekty.

PROJEKTY ZREALIZOWANE

PRZEZ TEATR DRAMATYCZNY IM. ALEKSANDRA WĘGIERKI W BIAŁYMSTOKU W 2021 ROKU

Zakup sprzętu oświetleniowego i multimedialnego – etap II (2021)

W ramach zadania zakupiono sprzęt oświetleniowy i multimedialny, niezbędny do codziennej działalności Teatru: rozbudowano system oświetleniowy o kolejne głowice oraz zakupiono wysokiej klasy rzutnik multimedialny. Nowe urządzenia są wykorzystywane do prezentacji spektakli na gościnnych scenach, a po zakończeniu modernizacji siedziby przy ul. Elektrycznej, sprzęt ten będzie częścią nowego parku scenotechnicznego.

Zadanie „Zakup sprzętu oświetleniowego i multimedialnego – etap II (2021)” dofinansowano ze środków Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego w wysokości 195.000 zł oraz z budżetu Województwa Podlaskiego w kwocie 485.000 zł.

TEATR – LUBIĘ TO! SEZON 3

To trzecia edycja warsztatów, podczas której aktorzy i pedagodzy połączyli dwie dziedziny: teatr i edukację. W ramach zadania powstał zbiór scenariuszy lekcyjnych oparty o zagadnienia z zakresu wiedzy o teatrze oraz odnoszący się do przedstawień lekturowych z repertuaru Teatru, a więc spektakli: „Koziołek Matołek, Węgierka i Olek”, „Hobbit”, „Treny” oraz „Kopciuszek”. Pary aktorsko-pedagogiczne pracowały nad materiałami dla trzech grup wiekowych. W ramach współpracy powstało 18 scenariuszy lekcji dla: przedszkoli, szkół podstawowych oraz szkół średnich. Pracę nad scenariuszami lekcji poprzedziły warsztaty z Adamem Biernackim – reżyserem i profesjonalnym pedagogiem teatralnym. Finałem zadania było przeprowadzenie przez każdy z duetów lekcji pokazowych, zorganizowanych w oparciu o przygotowane materiały dla każdej z grup wiekowych. Nagrania trzech wybranych lekcji dostępne są na kanale YouTube Teatru.

Na realizację projektu „Teatr – Lubię to! Sezon 3” pozyskano 80.000 zł ze środków Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego oraz z budżetu Województwa Podlaskiego w wysokości 80.000 zł.

POEZJA – LUBIĘ TO!

Celem zadania była popularyzacja czytelnictwa poprzez realizację cyklu 3 audycji internetowych. W ten sposób chcemy przypomnieć i zachęcić czytelników do zapoznania się z dziełami epoki romantyzmu, a zwłaszcza z twórczością polskich wieszczów – Adama Mickiewicza, Juliusza Słowackiego i Cypriana Kamila Norwida. Zadanie „Poezja – Lubię to!” opiera się na współpracy aktorów Teatru Dramatycznego z nauczycielem polonistą. Kanwą projektu jest poezja z kanonu poezji polskiej i światowej, będąca w programie nauczania szkół podstawowych i średnich. Nagrania poprzedziły konsultacje z metodykiem – Magdaleną Dziejmą, która brała czynny udział w tworzeniu scenariuszy każdej audycji. Materiały są udostępnione w Internecie na kanale YouTube Teatru i będą mogły posłużyć jako materiał dydaktyczny zarówno w nauczaniu stacjonarnym, jak i zdalnym.

Zadanie „Poezja – Lubię to!” dofinansowano ze środków Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego w wysokości 27.300 zł oraz z budżetu Województwa Podlaskiego w kwocie 28.000 zł.

SOPOĆKO – NAGRANIE I WYDANIE PŁYTY

Zadanie polegało na nagraniu i wydaniu płyty „Sopoćko” z psalmami, które pojawiły się w spektaklu o bł. ks. Michale Sopoćce, spowiedniku św. Siostry Faustyny Kowalskiej. Na wydawnictwie znalazło się 13 utworów, które wykonali aktorzy Teatru Dramatycznego przy akompaniamencie cenionych białostockich muzyków, pod kierownictwem pianisty, kompozytora i aranżera – Marka Kubika. Płyta została wydana w 1.000 egzemplarzy i będzie dystrybuowana bezpłatnie. Nagrania zostały udostępnione również w Internecie na kanale YouTube Teatru.

Zadanie „Sopoćko – nagranie i wydanie płyty!” dofinansowano ze środków Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego w kwocie 22.000 zł oraz z budżetu Województwa Podlaskiego w wysokości 50.000 zł. 

Archiwum Cyfrowe Teatru Dramatycznego im. Aleksandra Węgierki w Białymstoku – etap IV

Projekt zrealizowany w ramach programu „Kultura cyfrowa 2021”. Głównym celem zadania jest opracowanie i digitalizacja zasobów dziedzictwa kulturowego naszego Teatru, które znajdują się w naszym archiwum artystycznym oraz udostępnienie ich w celach popularyzacyjnych, edukacyjnych i naukowych. Digitalizacji poddano materiały związane z tworzeniem spektakli w Teatrze Dramatycznym od 1944 roku, które są zachowane w archiwum artystycznym Teatru Dramatycznego. Są to projekty scenografii, kostiumów, scenariusze, plakaty, dokumentacja fotograficzna spektakli i druki ulotne dotyczące przedstawień. Materiały zostały opisane metadanymi umożliwiającymi identyfikację zarówno samego materiału, jak i powiązanych z nim autorów. W ramach zadania zdigitalizowano ponad 1.000 obiektów, na które złożyło się 5.000 skanów.

Na realizację projektu „Archiwum Cyfrowe Teatru Dramatycznego im. Aleksandra Węgierki w Białymstoku – etap IV” pozyskano 45.000 zł ze środków Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego oraz z budżetu Województwa Podlaskiego w wysokości 33.000 zł.

KIERUNEK WSCHÓD V

„Kierunek Wschód” to jedno z najważniejszych wydarzeń artystycznych organizowanych przez Teatr Dramatyczny. Co roku, w stolicy województwa podlaskiego swoje spektakle prezentują artyści z Polski i zagranicy. Głównym celem przeglądu jest upowszechnianie twórczości artystów z krajów Partnerstwa Wschodniego i kultury pogranicza. Festiwal z roku na rok cieszy się coraz większym zainteresowaniem publiczności. Piąta edycja „Kierunku Wschód” miała nietypowy charakter. Widzowie mogli oglądać festiwalowe przedstawienia na scenach Kina TON, Uniwersyteckiego Centrum Kultury oraz w Podlaskim Instytucie Kultury. 19 września, wydarzenie zainaugurowali aktorzy Teatru Dramatycznego im. Aleksandra Węgierki w Białymstoku, którzy zagrali spektakl „Bóg mordu” w reżyserii Katarzyny Deszcz, na podstawie sztuki Yasminy Rezy. Gospodarze zaprezentowali także „Treny” na podstawie dzieła Jana Kochanowskiego, w reżyserii Grzegorza Suskiego. Polskim akcentem było także przedstawienie Grupy Coincidentia. Paweł Chomczyk i Dagmara Sowa zagrali „Made in Heaven” wg scenariusza i w reżyserii Christopha Bochdansky’ego. Z Mińska do Białegostoku dotarli artyści z Grupy Teatralnej Kupałaŭcy. Na scenie Kina TON zagrali spektakl „Ja” w reżyserii Ramana Padaliaki i Michasia Zuja – opowieść o dzieciństwie, na podstawie autentycznych wspomnień aktorów, którzy grają w przedstawieniu. Teatr białoruski publiczność mogła poznać także dzięki aktorom z Niezależnego Projektu Teatralnego. Spektakl „HETAMY” w reżyserii Stasia Żyrkowa powstał na podstawie bestsellerowej książki Andreja Horwata „Radio Prudok”. W finale tegorocznego festiwalu wystąpił Narodowy Akademicki Teatr im. Gabriela Sundukyana z Erywania. Aktorki z Armenii podbiły serca polskiej widowni spektaklem „Dekameron”. W formule online przedstawienia zaprezentował Państwowy Teatr Dramatyczny Telavi im. Waży Pszavelli oraz lubelski Teatr im. Juliusza Osterwy. Publiczność miała możliwość obejrzeć nagrania spektakli w klubie Zmiana Klimatu oraz za pośrednictwem mediów społecznościowych. Artyści z Gruzji zaproponowali w tym roku spektakl „Kiedy tak bardzo za mną tęsknisz…” na podstawie sztuki Irakli Samsonadze, w reżyserii Avto Varsimashvili. Aktorzy z Lublina pokazali „Psie serce” na podstawie opowiadania Michaiła Bułhakowa, w adaptacji oraz reżyserii Igora Gorzkowskiego. Dla wszystkich miłośników białostockiego Festiwalu Teatr przygotował jeszcze jedną niespodziankę: w ramach imprezy towarzyszącej „Festiwal Kierunek Wschód V na bis” odbył się pokaz spektaklu „Będzie znak” w reżyserii Gosi Dębskiej.

Festiwal „Kierunek Wschód V” został sfinansowany ze środków Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu pochodzących z Funduszu Promocji Kultury w wysokości 150.000 zł  oraz z budżetu Województwa Podlaskiego w kwocie 150.000 zł.

KIERUNEK TELAWI oraz KIERUNEK ERYWAŃ

W dniach 3 – 9 listopada br. w ramach projektu „Kierunek Telawi” Teatr Dramatyczny im. Aleksandra Węgierki w Białymstoku zaprezentował na scenie Państwowego Teatru Dramatycznego im. Waży Pszaweli w Telawi w Gruzji dwa spektakle z bieżącego repertuaru: „Błoto” w reżyserii Martyny Łyko oraz „Treny” w reżyserii Grzegorza Suskiego. A już w grudniu (7 – 15) oba tytuły Teatr zagrał przed ormiańską publicznością w Narodowym Akademickim Teatrze im. Gabriela Sundukyana w Armenii w ramach projektu „Kierunek Erywań”. Celem obu zadań była promocja kultury polskiej poprzez prezentację spektakli z repertuaru Teatru Dramatycznego im. Aleksandra Węgierki w Białymstoku.

Na realizację projektu „Kierunek Telawi” pozyskano 80.000 zł ze środków Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego oraz z budżetu Województwa Podlaskiego w wysokości 80.000 zł. Zadanie „Kierunek Erywań” dofinansowano ze środków Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego w wysokości 54.000 zł oraz z budżetu Województwa Podlaskiego w kwocie 54.000 zł.