Znasz ten kraj? Leżący w Europie Środkowej (choć złośliwi twierdzą, że Wschodniej) między Morzem Bałtyckim na północy, a Sudetami i Karpatami na południu, w dorzeczu Wisły i Odry? Zamieszkuje go niemal 39 milionów ludzi. Przeciętny mieszkaniec tego kraju to marudny nietolerancyjny pesymista. Oczywiście katolik, antysemita, złodziej i pijak. Tyle stereotypy. Niektórzy nazywają ten kraj Grayland. Dlaczego?
Styczniowe (re)interpretacje. slap czytań to spotkanie ze współczesnym odczytaniem klasycznych tekstów o Polsce i Polakach.
czwartek, 24 stycznia:
godz. 17:00 „Ciężkie czasy” Michała Bałuckiego, w reż. Tomasza Leszczyńskiego
Obsada:
Bernard Bania
Tadeusz Sokołowski
Sławomir Popławski
Maciej Radziwanowski
Piotr Półtorak
Aleksandra Maj
Piotr Szekowski
Danuta Bach
Jolanta Skorochodzka
Jerzy Taborski
Arleta Godziszewska
godz. 18:15 „Słowo o Jakubie Szeli” Brunona Jasieńskiego, w reż. Jolanty Denejko
Obsada:
Franciszek Utko
Maciej Radziwanowski
Piotr Półtorak
Aleksandra Maj
Piotr Szekowski
Krystyna Kacprowicz-Sokołowska
piątek, 25 stycznia:
17:00 „Jan Maciej Karol Wścieklica” Stanisława Ignacego Witkiewicza, w reż. Anny Wieczur-Bluszcz
Obsada:
Ewa Palińska
Bernard Bania
Agnieszka Maracewicz
Tadeusz Sokołowski
Franciszek Utko
Sławomir Popławski
Agnieszka Możejko-Szekowska
Piotr Półtorak
Monika Zaborska-Wróblewska
Jerzy Taborski
Po ostatnim czytaniu dyskusja z udziałem:
prof. Małgorzaty Kowalskiej, kierowniczką Zakładu Filozofii Współczesnej i Społecznej
w Instytucie Socjologii UwB;
dr Małgorzaty Bieńkowskiej, socjologiem z katedry Socjologii Wielokulturowości UwB;
Marcina Leoszko, białostoczanina, społecznika, członek Stowarzyszenia na Rzecz Wprowadzenia Jednomandatowych Okręgów Wyborczych.
Dyskusję poprowadzi Katarzyna Niziołek, prezes Fundacji UwB.
Zapraszamy!
Noty biograficzne
autorzy:
Michał Bałucki (1837-1901) – autor sztuki „Ciężkie czasy”; dramatopisarz, poeta, prozaik, krytyk literacki, satyryk i publicysta. Pochodził z rodziny rzemieślniczej (jego ojciec był krawcem). Studiował na wydziale filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego, samodzielnie zdobywając środki na swoje wykształcenie. Wbrew rodzinie wszedł na drogę literacką. Debiutował jako poeta w „Dzienniku Literackim”. W czasie powstania styczniowego pisywał wiersze patriotyczne, za co był dwukrotnie aresztowany i więziony. W Krakowie redagował tygodnik dla kobiet „Kalina”, współpracował z dziennikiem „Kraj”. Po sukcesie komedii „Radcy pana radcy” zajął się wyłącznie literaturą i wszedł w środowisko wybitnych aktorów krakowskich: Helena Modrzejewska, Wincenty Rapacki, Ludwik Solski. Kiedy włączył się w nurt kampanii pozytywistycznej bohaterem swoich sztuk czynił reprezentanta idei pracy organicznej, przeciwnika kastowych podziałów społecznych („Polowanie na męża”, „Pracowici próżniacy”, „Komedie z oświatą”), choć z krytycznym nastawieniem do emancypacji kobiet („Emancypowane”). Po rozczarowaniu programem pozytywistów w jego twórczości dominują pogodne komedie ukazujące codzienność mieszczańskiego życia („Grube ryby”, „Dom otwarty”, „Klub kawalerów”). Bałucki krytykowany był za życia za tzw. bałucczyznę, rzekomą apologię mieszczańskiego życia. Głęboko odczuwszy osłabienie sił twórczych, popełnił samobójstwo. Uznawany jest za jednego z najsprawniejszych komediopisarzy.
źródło informacji: „Leksykon dramatopisarzy”, Janusz Termer
Stanisław Ignacy Witkiewicz(Witkacy) (1885-1939) – autor sztuki „Jan Karol Maciej Wścieklica”; prozaik, dramaturg, teoretyk sztuki i teatru, filozof, malarz. Studiował malarstwo w Krakowie. Wraz z Bronisławem Malinowskim uczestniczył w wyprawie etnologicznej do Australii w 1914. Przebywał w Rosji, brał udział w wydarzeniach I wojny światowej, był świadkiem rewolucji rosyjskiej 1917 roku. Po powrocie przebywał w Zakopanem i Warszawie, prowadząc słynną „firmę portretową”. Współpracował z awangardową grupą poetów i malarzy Formiści Polscy, czasopismami „Zwrotnica”, „Zet”. Był twórcą oryginalnej koncepcji sztuki i teatru, tzw. Czystej Formy. Twórca dramatów: „Pragmatyści”, „Tumor Mózgowicz”, „Kurka wodna”, Nowe Wyzwolenie”, „W małym dworku”, „Wariat i zakonnica”, „Bzik tropikalny”, „Metafizyka dwugłowego cielęcia”, „Szewcy”, „Matka”, „Janulka córka Fizdejki”. Dramaty Witkacego grywane były początkowo na małych scenach jako eksperymenty teatralne, traktowane bardziej jako skandale towarzyskie, owoc grafomana. Po latach Witkacy uważany jest za prekursora awangardowych koncepcji artystycznych: katastrofizm filozoficzny (Beckett), nonsensowny humor i ironia (Ionesco). Wpłynął na kształt polskiej literatury (Gombrowicz, Schulz, Gałczyński, Mrożek, Białoszewski). Według Witkacego sztuka powinna budzić poczucie Tajemnicy Istnienia, tragicznych nierozwiązywalnych sprzeczności, dziwności i nienasycenia formą, wyzwalając się ze wszystkich ograniczeń krępujących wyobraźnię twórcy. Witkacy popełnił samobójstwo po wkroczeniu wojsk Armii Czerwonej do Polski.
źródło informacji: „Leksykon dramatopisarzy”, Janusz Termer
Bruno Jasieński (1901-1938) – autor poematu „Słowo o Jakubie Szeli”; jeden z najgłośniejszych polskich futurystów, głośny skandalista i literacki buntownik dwudziestolecia międzywojennego. Prozaik, poeta, dramatopisarz. Współtwórca polskiego futuryzmu. Zadebiutował na łamach krakowskiego czasopisma Formiści wierszami „Cafe” i „Panienki w lesie”. W 1921 roku ukazał się jego debiutancki tomik wierszy „But w butonierce”, redagował również „Jednodńuwke futurystów/mańifest futuryzmu polskiego/wydańe nadzwyczajne/na całą Żeczpospolitą Polską”, drugą „Nuż w bżuhu”. Był kierownikiem działu literackiego w lwowskiej „Trybunie Robotniczej”. Wyjechał do Paryża, gdzie związał się z Francuską Partią Komunistyczną. Tu powstaje „Słowo o Jakubie Szeli” oraz powieść „Palę Paryż”, przez którą wydalono Jasieńskiego z kraju. Prosto z Francji przybył do Leningradu, a potem do Moskwy, gdzie objął stanowisko redaktora naczelnego „Kultury Mas”. Związany z partią komunistyczną i rewolucyjnymi organami kultury, stał się ofiarą wielkiego terroru. Aresztowany 31 lipca 1937 roku podpisał wymuszone torturami przyznanie się do winy (rzekomy członek polskie grupy szpiegowskiej). 17 września stanął przed Kolegium Wojskowym Sądy Najwyższego ZSRR, został uznany za winnego i tego samego dnia rozstrzelany. Po 18 latach, w 1955 roku, wydano zaświadczenie że Jasieńskiego oskarżono bezpodstawnie. Oficjalna rehabilitacja Brunona Jasieńskiego nastąpiła na XX Zjeździe KPZR, w 1956 roku.
źródło informacji: „Dandys. Słowo o Brunonie Jasieńskim”, Krzysztof Jaworski.
reżyserzy:
Jolanta Denejko – absolwentka Wydziału Reżyserii PWST w Krakowie. Studiowała pod kierunkiem m. in. Krystiana Lupy, Bohdana Hussakowskiego, Pawła Miśkiewicza, Mikołaja Grabowskiego. Studiowała również polonistykę na UW ze specjalizacją animacja kultury. W ramach studiów odbyła liczne staże i warsztaty m. in. w Teatrze Współczesnym i Teatrze Dramatycznym w Warszawie, a także Odin Theatret w Holstebro (Dania). W roku 1996 współtworzyła teatr Studium Teatralne – niezależną grupę teatralną, czerpiącą z najlepszych tradycji polskiej awangardy teatralnej. W zespole pracowała do 2005 roku jako aktorka i asystent reżysera. Przedstawienia Studium Teatralnego: Miasto, Północ, Człowiek, Parsifal, były przyjmowane z entuzjazmem na wielu festiwalach w Polsce i za granicą. Podróże z teatrem m. in. do Rosji, Niemiec, Francji, Włoch, Anglii, Szwajcarii, Brazylii, Wenezueli i konfrontacja z różnymi kręgami twórców i odbiorców były ważnym elementem jej artystycznego doświadczenia. Pracowała jako asystent i tłumacz Natalii Łapiny – rosyjskiej reżyserki, przy przedstawieniu Najzwyklejszy cud, a także jako jeden z asystentów przy Factory 2 w reżyserii Krystiana Lupy w Teatrze Starym w Krakowie. Realizowała czytania performatywne wielu premierowych dramatów: Sztuki żeglarskiej Olivera Schmaeringa w Teatrze Nowym w Krakowie, Szczęśliwego Nowego ’68 Jarosława Kamińskiego w Teatrze Polskim we Wrocławiu, Hamlet umarł. Nawet siły ciążenia Ewalda Palmetshofera w Teatrze Współczesnym w Szczecinie, Kupieckie kontrakty Elfriede Jelinek w Teatrze Bagatela w Krakowie, a także Apokalipsy wg św.Jana wg własnej adaptacji w Teatrze Powszechnym w Radomiu. Od wielu lat prowadzi warsztaty teatralne przeznaczone dla osób w różnym wieku: dzieci, młodzieży i dorosłych. Od dwóch lat prowadzi młodzieżowe grupy teatralne w Wadowickim Domu Kultury. Przygotowała z nimi łącznie pięć spektakli, m. in. Komedię omyłek, Opowieści z Narnii, Śnieg.
W sezonie 2009/2010 odbyły się premiery przedstawień w jej reżyserii: Franciszek-sen everymana Mateusza Pakuły w Teatrze Lalek we Wrocławiu, Listy miłosne A. Gurneya i Goście R. Harwooda na scenach studyjnych w Krakowie. W sezonie 2010/2011 odbyła się premiera Niewypowiedzianego na podstawie dramatu Andrew Bovella w Teatrze Kana w Szczecinie. W tym samym sezonie została nagrodzona w ramach konkursu Sztuka Monologu, czego efektem była premiera monodramu Ismena – nieopisana siostra Anny Wojnarowskiej w Laboratorium Dramatu w Warszawie. Monodram otrzymał ostatnio Grand Prix na III Łódzkim Festiwalu Monodramu MONOwMANU.
Anna Wieczur-Bluszcz – reżyserka teatralna, filmowa i radiowa, scenarzystka, coach. Absolwentka PWST w Krakowie (zamiejscowego wydziału we Wrocławiu), Mistrzowskiej Szkoły Reżyserii Filmowej Andrzeja Wajdy, Podyplomowych Studiów Marketingu Kultury w Instytucie Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu Warszawskiego oraz Podyplomowych Studiów Coachingu w Szkole Wyższej Psychologii Społecznej i Laboratorium Psychoedukacji w Warszawie. Od 1999 do 2007 związana była z Teatrem im. Modrzejewskiej w Legnicy. Jako reżyserka zadebiutowała w 2001 roku sztuką „O stale obecnych” na podstawie wierszy ks. J. Twardowskiego dla Teatru Małych Form w Londynie. W 2012 roku zrealizowała film fabularny pt. „Być jak Kazimierz Deyna” jako współscenarzysta i reżyser. Realizuje słuchowiska dla Teatru Polskiego Radia.
Tomasz Leszczyński – urodzony w Białymstoku, reżyser, aktor, tłumacz. W latach 2000-2005 studiował na Wydziale Dramatycznym w Sankt Petersburskiej Akademii Sztuki Teatralnej (Rosja). Jako aktor współpracował z teatrami w Petersburgu, Moskwie i Nowym Jorku. Obecnie mieszka w Warszawie, gdzie współpracuje z Polskim Radiem. Od kilku lat reżyseruje głównie w Rosji, ale też w Gruzji, Azerbejdżanie. Planuje projekty w Kirgizji, Kazachstanie, Armenii i na Łotwie. Doświadczenie zawodowe: 2005 “Zbrodnia i kara” F. Dostojewski, reżyser (Sankt-Petersburg, produkcja niezależna); 2010 “Beniamin”, R. Paczocha, reżyser (Gruziński Teatr Narodowy im. Szoty Rustwelego, Tbilisi); 2011 “Zapach”, Rocco Familiari, reżyser (Teatr “U Mosta” Perm); 2012 “Policja”, Sławomir Mrożek, reżyser (Moskiewski Teatr “Na Tagance). W przygotowaniu: 2013 “Dom na granicy” Sławomir Mrożek, reżyser, YUG State Theatre, Baku.
moderator dyskusji:
Katarzyna Niziołek- pracownik naukowo-dydaktyczny w Instytucie Socjologii Uniwersytetu w Białymstoku, gdzie prowadzi zajęcia z makrostruktur społecznych, społeczeństwa obywatelskiego, ruchów społecznych i metod badawczych. Przygotowuje rozprawę doktorską na temat roli sztuki w aktywizacji obywatelskiej. Jest prezesem Fundacji Uniwersytetu w Białymstoku i przewodniczącą Oddziału Białostockiego Polskiego Towarzystwa Socjologicznego. Stypendystka The Clifford & Mary Corbridge Trust (University of Cambridge, 2009) i Podlaskiego Funduszu Stypendialnego (2012/13). Publikowała m.in. w „Pograniczu”, „Trzecim Sektorze”, „Przeglądzie Socjologii Jakościowej” i anglojęzycznym „Limes. Cultural Regionalistics”. Od 2005 r. pracuje społecznie na rzecz Fundacji Uniwersytetu w Białymstoku (od 2008 r. jako jej prezes). Angażuje się w działalność społeczną w obszarze animacji kultury, edukacji nieformalnej oraz popularyzacji lokalnej historii i dziedzictwa kulturowego. W 2009 r. została nagrodzona w ramach akcji „Przystanek Młodzi” – „za dyskusje o wielokulturowości i tolerancji oraz za działania na rzecz historii lokalnej”.
paneliści:
Małgorzata Kowalska – profesor Uniwersytetu w Białymstoku, kierowniczka Zakładu Filozofii Współczesnej i Społecznej w Instytucie Socjologii tamże, autorka m. in. W poszukiwaniu straconej syntezy. Jean-Paul Sartre i paradygmaty filozoficznego myślenia (1997), Dialektyka poza dialektyką. Od Bataille’a do Derridy (2000), Demokracja w kole krytyki (2005); redaktorka tomów Filozof w polis (2004), The New Europe. Uncertain Identity and Borders (2007); tłumaczka filozoficznych tekstów francuskojęzycznych; zajmuje się przede wszystkim filozofią współczesną, zwłaszcza francuską, oraz filozofią społeczno-polityczną.
Małgorzata Bieńkowska – socjolożka, adiunkt w Instytucie Socjologii Uniwersytetu w Białymstoku. Zajmuje się problematyką gender – transstudiami, a szczególnie społecznymi aspektami transseksualności w Polsce; socjologią wielokulturowości; teoriami socjologicznymi, opublikowała wiele artykułów poświęconych tej problematyce w pismach naukowych. Ponadto autorka książek: „Transseksualizm w Polsce. Wymiar indywidualny i społeczny przekraczania binarnego systemu płci“,„Polacy-Litwini-Białorusini. Przemiany stosunków etnicznych na wschodnim pograniczu Polski“, współredaktorka „Teatr płci: eseje z socjologii gender“ (wraz z Jackiem Kochanowskim);„Obywatelstwo i tożsamość“ (wraz z Andrzejem Sadowskim i Kazimierzem Krzysztofkiem), „Polityka wielokulturowości a migracje“ (z Andrzej Sadowski). Prywatnie mama, ogrodniczka, blogerka, trenerka umiejętności społecznych.
Marcin Leoszko – białostoczanin; obecnie Dyrektor Mennicy Wrocławskiej Oddział w Białymstoku, Prezes Stowarzyszenia „East-West Leadership”; koordynator akcji zmieleni.pl; członek Stowarzyszenia na Rzecz Wprowadzenia Jednomandatowych Okręgów Wyborczych; trener biznesu, oraz umiejętności miękkich; zapalony żeglarz i rowerzysta.
Cena:
bilet na jedno czytanie – 5 zł
karnet na trzy czytania – 10 zł
Partnerem projektu jest Wydawnictwo Format-a (dawna Panga Pank).
