Teatr i Białystok w roku 1944


26 lipca. Niemcy opuszczają Białystok.

27 lipca. Wojska sowieckie wkraczają do Białegostoku. W krótki  czasie to, co ocalało w trakcie wojny, zostało zagrabione przez oddziały wojsk sowieckich. Rozgrabiono wyposażenie teatru Miejskiego (wyrwane zostały nawet ramy okienne, drzwi i deski ze sceny)

28 lipca. Wprowadzono godzinę policyjną. Rozwieszono plakaty z informacją o przyłączeniu Białegostoku do Związku Radzieckiego.

Artyści zespołu białostockiego przygotowują premierę sztuki „Ludzie na krze” w gmachu byłego kina  „Świat”. Dyrekcję Teatru objął były sekretarz teatrów: Narodowego i Nowego w Warszawie,  Marian Meller. Do Białegostoku przyjechali: Ludwik Sempoliński, Igor Śmiałowski, Zygmunt Kęstowicz, Hanka Bielicka. 

Otwarcie Teatru Wojewódzkiego z zespołem w składzie: Gustawa Błońska, Józef Kondrat, W. Junien, Władysław Szypulski, Halina Kossobudzka, Czesław Wołłejko, Władysław Szumowicz, Jan Świderski, Halina Czengery. 

Jesienią 1944 roku odbyła się premiera spektaklu „Uciekła mi przepióreczka” Stefana Żeromskiego i „Lekkomyślna siostra” Włodzimierza Perzynskiego

Teatry lubelski i białostocki zostały przyłączone do Teatru I Armii Wojska Polskiego. W jego skład weszli również artyści warszawscy, którzy znaleźli się po tej linii frontu.

Zarząd Miejski podejmuje decyzję o odbudowie zniszczonego Teatru Miejskiego na Plantach im. Marszałka Piłsudskiego. Wniesiono konieczność zmiany patrona. 

W Teatrze Miejskim odbywa się uroczysta akademia z okazji 27. rocznicy rewolucji październikowej.

Usunięcie Mariana Mellera ze stanowiska dyrektora Teatru Wojewódzkiego w Białymstoku.




Polska w roku 1944


Oddziały Armii Czerwonej przekroczyły przedwojenną wschodnią granicę Rzeczypospolitej.

Armia Krajowa dokonuje zamachu na Franza Kutscherę, szefa SS i policji Dystryktu Warszawskiego. W odwecie za udany zamach na Franza Kutscherę hitlerowcy rozstrzelali 140 osób w ulicznej egzekucji na ul. Barskiej w Warszawie. 

Powstańcy UPA dokonują masakry polskich mieszkańców wsi Łanowce na Podolu. 

14 Dywizja Grenadierów SS (1 ukraińska) i Ukraińska Powstańcza Armia zmasakrowały ludność polską we wsi Huta Pieniacka. Zamordowano 800-1200 osób. 

Ukraińscy żołnierze 14 Dywizji Grenadierów SS dokonują masakry ludności polskiej w Chodaczkowie Wielkim, w której zginęły 862 osoby. 

Rzeź wołyńska: UPA dokonała masakry ok. 500 Polaków i polskich Ormian w Kutach. 

Prezydent Władysław Raczkiewicz wydał dekret o tymczasowej organizacji władz na terytorium Rzeczypospolitej. 

W Moskwie powstał zależny od Stalina Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego (PKWN)

1 sierpnia – wybuch Powstania Warszawskiego. 




Teatr i Białystok w roku 1944


Bitwa o Monte Cassino.

Zostaje powołana Komisja Nikołaja Burdenki, która miała udowodnić, że zbrodnia katyńska na polskich oficerach dokonana wiosną 1940 roku przez NKWD, została popełniona przez Niemców w 1941 roku. 

Armia Czerwona likwiduje trwającą 900 dni niemiecką blokadę Leningradu.

Kobiety we Francji uzyskują prawo do głosowania. 

Rozpoczęło się lądowanie aliantów w Normandii.

Wyzwolenie Paryża.

Pierwsza niemiecka rakieta V2 uderzyła w Londyn.

Niemcy rozpoczęli ofensywę w Ardenach.

Węgry wypowiedziały wojnę III Rzeszy.




Materiały dotyczące rozwoju i losów teatru w Białymstoku pochodzą z książek: „Białystok nie tylko kulturalny. Część I”, „Białystok nie tylko kulturalny. Część II”

autorstwa Małgorzaty Dolistowskiej, Jolanty Szczygieł-Rogowskiej, Joanny Tomalskiej.