II Wojna Światowa.

II Wojna Światowa.

• 2 stycznia – niemieccy żandarmi zamordowali w kolonii Boiska dwie polskie rodziny udzielające pomocy Żydom.
• 13 stycznia – w Szydłowcu hitlerowcy zlikwidowali getto żydowskie.
• 17 stycznia – zamachy Gwardii Ludowej na kina dla Niemców w Warszawie.
• 18 stycznia – początek wysiedleń Żydów z warszawskiego getta i pierwsze akcje żydowskiej samoobrony pod dowództwem Mordechaja Anielewicza.
• 19 stycznia – utworzono Związek Walki Młodych.
• 22 stycznia – generał Stefan Rowecki wydał rozkaz o utworzeniu Kedywu AK.
• 25/26 stycznia – powstanie zamojskie: polscy partyzanci stoczyli w nocy bitwę z osiedleńcami niemieckimi we wsi Cieszyn, zabijając 160 z nich.
• 28 stycznia – niemiecka żandarmeria rozpoczęła dwudniową pacyfikację wsi Dzierążnia na Zamojszczyźnie, w której zginęło ponad 60 mieszkańców.
• 29 stycznia:
  • niemiecka żandarmeria spacyfikowała wsie Budy i Huta Dzierążyńska na Zamojszczyźnie, mordując 71 osób.
  • niemiecka żandarmeria spacyfikowała wieś Sumin na Zamojszczyźnie, mordując około 50 osób, w większości Ukraińców.
• 1 lutego – powstanie zamojskie: partyzanci z Batalionów Chłopskich rozbili w bitwie pod Zaborecznem niemiecki oddział mający dokonać pacyfikacji wsi.
• 2 lutego – Niemcy wymordowali w Imbramowicach wędrowny tabor cygański, ofiarą masakry padło około 50-60 Romów.
• 3 lutego – gubernator Hans Frank wprowadził trzydniową żałobę po klęsce wojsk niemieckich pod Stalingradem.
• 4 lutego – porażka oddziału AK w bitwie pod Lasowcami na Zamojszczyźnie.
• 9 lutego – powstańcy UPA dokonali masakry polskiej ludności we wsi Parośla I na Wołyniu.
• 19 lutego:
  • Jan Stanisław Jankowski został Delegatem Rządu na Kraj, w miejsce aresztowanego przez Niemców Jana Piekałkiewicza.
  • Kierownictwo Walki Cywilnej skazało na karę infamii i nagany polskich aktorów występujących w nazistowskim filmie propagandowym Powrót do ojczyzny.
• 23 lutego – oddział Gwardii Ludowej opanował Głogów Małopolski.
• 24 lutego – w ramach represji za pomoc udzielaną Żydom okupanci niemieccy spacyfikowali wieś Paulinów, mordując 11 Polaków oraz trzech uciekinierów korzystających z ich wsparcia.
• 7 marca – około 130 osób zginęło w czasie pacyfikacji wsi Kaszyce na Podkarpaciu przez oddziały niemiecko-ukraińskie.
• 9 marca – Adolf Hitler zalegalizował aborcję na ziemiach polskich.
• 12 marca – oddział partyzancki „Jędrusie” i miejscowa placówka AK rozbiły więzienie w Opatowie, uwalniając około 80 więźniów.
• 13–14 marca – likwidacja krakowskiego getta.
• 15 marca – w Siedliskach pod Miechowem Niemcy zamordowali rodzinę Baranków oraz czterech ukrywanych przez nią Żydów.
• 18 marca:
  • Kierownictwo Walki Cywilnej ogłosiło, że szmalcownictwo będzie karane śmiercią.
  • w wyniku niemieckiej pacyfikacji zginęło około 200 mieszkańców Różańca (powiat biłgorajski).
• 21 marca – utworzono Krajową Reprezentację Polityczną.
• 26 marca – w Warszawie miała miejsce akcja pod Arsenałem, zorganizowana przez Szare Szeregi.
• 26/27 marca – w nocy oddział UPA dokonał masakry ponad 180 Polaków we wsi Lipniki na Wołyniu. Z rzezi został ocalony przez ojca 1,5-roczny Mirosław Hermaszewski.
• 27 marca – w odwecie za przeprowadzoną poprzedniego dnia akcję pod Arsenałem rozstrzelano 140 więźniów Pawiaka.
• 29 marca:
  • grupy powstańców UPA dokonały zbrodni w Pendykach na 150 i w Halinówce na 40 Polakach.
  • oddział „Jędrusiów” wspólnie z grupą AK rozbił więzienie niemieckie w Mielcu i uwolnił 126 więźniów.
• 6 kwietnia – w Kowlu doszło do buntu ukraińskich policjantów, którzy zabili 18 Niemców i uwolnili osoby przetrzymywane w miejscowym więzieniu i obozie pracy przymusowej.
• 7 kwietnia – w Warszawie powstała Polska Armia Ludowa.
• 8 kwietnia – rzeź wołyńska: 130 Polaków zostało zamordowanych przez UPA i ludność ukraińską w osadzie Brzezina w powiecie sarneńskim.
• 15 kwietnia – w getcie w Kopyczyńcach w dawnym województwie tarnopolskim hitlerowcy rozstrzelali około 500 Żydów.
• 16 kwietnia – Polski Rząd na Uchodźstwie zwrócił się do Międzynarodowego Czerwonego Krzyża o zbadanie okoliczności zbrodni katyńskiej.
• 17 kwietnia – ponad tysiąc Żydów zostało rozstrzelanych w czasie likwidacji getta w Kozowej w byłym województwie tarnopolskim.
• 19 kwietnia – wybuchło powstanie w getcie warszawskim.
• 20 kwietnia:
  • w Krakowie miał miejsce nieudany zamach oddziału specjalnego AK „Osa”-„Kosa 30” na Wyższego Dowódcę SS i Policji w Generalnym Gubernatorstwie SS-Obergruppenführera Friedricha Wilhelma Krügera.
  • samoloty Royal Air Force dokonały nocnego nalotu na Szczecin.
• 23 kwietnia:
  • około 600 Polaków zostało zamordowanych w Janowej Dolinie na Wołyniu przez ukraińską grupę powstałą z połączenia sił UPA, kolaboracyjnej policji ukraińskiej i tzw. „czerni” (okolicznego chłopstwa).
  • pododdział „Zagra-lin” Organizacji Specjalnych Akcji Bojowych Armii Krajowej dokonał zamachu bombowego na pociąg z żołnierzami Wehrmachtu stojący na Dworcu Głównym we Wrocławiu; zginęły 4 osoby, a kilkanaście zostało rannych.
• 25 kwietnia:
  • rząd ZSRR zerwał stosunki dyplomatyczne z rządem polskim na tle sprawy Katynia
  • Czesław Miłosz, poruszony widokiem karuzeli na Placu Krasińskich obok płonącego Getta, tworzył wiersz Campo di Fiori – pierwsze świadectwo zagłady Żydów w polskiej literaturze.
  • gestapowiec Wilhelm Schuhmacher rozstrzelał na cmentarzu w Nowym Żmigrodzie na Podkarpaciu 16 kalekich Łemków, Romów i Żydów.
• 26/27 kwietnia – nocą rotmistrz Witold Pilecki, wraz z dwoma współwięźniami uciekł z KL Auschwitz, by złożyć raport o stosunkach panujących w obozie.
• 28 kwietnia:
  • w Krakowie z inicjatywy nacjonalistycznych środowisk ukraińskich powstała tzw. SS-Galizien, 14 Dywizja Grenadierów SS (1 ukraińska).
  • we Lwowie rozpoczęła się rekrutacja ochotników do ukraińskiej dywizji SS-Galizien.
• 3 maja:
  • 53 osoby zginęły w ataku oddziałów powstańców ukraińskich na wieś Kuty na Wołyniu.
  • organizacja Wawer nadała w Warszawie audycję megafonową.
• 5 maja – premier RP na uchodźstwie gen. Władysław Sikorski zaapelował w przemówieniu radiowym do Polaków o pomoc powstańcom z warszawskiego getta.
• 6 maja:
  • Florian Marciniak, pierwszy naczelnik Szarych Szeregów, został aresztowany przez gestapo.
  • oddział AK dokonał masakry ukraińskiej ludności we wsi Mołożów na Lubelszczyźnie.
• 8 maja:
  • w bunkrze przy ulicy Miłej 18 popełnił samobójstwo przywódca powstania w getcie warszawskim Mordechaj Anielewicz wraz z narzeczoną i towarzyszami (m.in. Efraimem Fondamińskim, obaj są patronami ulic w b. Dzielnicy Północnej); tegoż dnia, po odkryciu przez Niemców schronu przy ul. Świętojerskiej 36 (obok sklepu szczotkarzy), zostali rozstrzelani kryjący się tam Żydzi – wśród nich piszący wyłącznie po polsku poeta Władysław Szlengel i jego żona.
  • w Nalibokach na dzisiejszej Białorusi radzieccy partyzanci zamordowali 128 Polaków.
• 10 maja – Grupa Specjalna Armii Ludowej przeprowadziła zamach przy użyciu granatów na Bar Podlaski w Warszawie. Zginęło 6 Niemców, a kilkunastu zostało rannych.
• 12/13 maja:
  • w nocy żołnierze Batalionów Chłopskich dokonali ataku na niemiecki wojskowy pociąg urlopowy na dzisiejszej linii kolejowej nr 7 pomiędzy Puławami a Gołębiem, zabijając lub raniąc kilkudziesięciu Niemców.
  • nocą, w wyniku sowieckiego nalotu na Warszawę zginęło ok. 300 Polaków, a ok. 1000 zostało rannych. Straty niemieckie wyniosły 17 zabitych i 17 rannych.
• 16 maja:
  • kończy się powstanie w getcie warszawskim.
  • zburzenie przez oddziały niemieckie Wielkiej Synagogi w Warszawie. Z tym wydarzeniem wiąże się upadek powstania w getcie warszawskim.
• 18 maja – żandarmeria niemiecka i formacje ukraińskie dokonały pacyfikacji wsi Szarajówka koło Biłgoraja, podczas której 58 mieszkańców wepchnięto do kilku domów i stajni i spalono żywcem.
• 20 maja – Szare Szeregi przeprowadziły pod Celestynowem udaną akcję odbicia więźniów transportowanych do Auschwitz.
• 21 maja – zlikwidowano getto w Brodach koło Lwowa.
• 22 maja:
  • Niemcy zlikwidowali getto w Przemyślanach pod Lwowem.
  • Jan Kryst podczas akcji bojowej AK zastrzelił w restauracji „Adria” trzech oficerów gestapo ponosząc śmierć.
• 23 maja – na cmentarzu w Kielcach Niemcy dokonali masakry 45 żydowskich dzieci.
• 24 maja:
  • Josef Mengele otrzymał przeniesienie do obozu Auschwitz.
  • 170 osób zostało zamordowanych przez UPA we wsi Niemodlin w powiecie kostopolskim.
• 27 maja (lub 26 maja) – 126 Polaków zostało zamordowanych przez grupę ukraińskich nacjonalistów we wsi Niemilia na Wołyniu.
• 27/28 maja – w nocy patrole dywersyjne Armii Krajowej dokonały likwidacji 28 konfidentów Gestapo w Radomsku.
• 28 maja – po pacyfikacji Leżajska hitlerowcy rozstrzelali 43 mieszkańców miasta.
• 29 maja:
  • w ruinach warszawskiego getta Niemcy rozstrzelali około 530 więźniów Pawiaka.
  • oddział AK dokonał w Strzelcach koło Chełma zbrodni na 54 Ukraińcach.
• 30 maja – rozpoczęło się scalanie oddziałów Batalionów Chłopskich z Armią Krajową.
• 31 maja:
  • w Jędrzejowie dokonano zamachu na tłumacza Gestapo Helmuta Kappa.
  • w Warszawie w ruinach getta Niemcy rozstrzelali grupę Polaków, więźniów Pawiaka, wśród nich poetę Tadeusza Hollendra.
• 1 czerwca – Niemcy wymordowali ok. 180 mieszkańców wsi Sochy na Zamojszczyźnie.
• 2 czerwca – około 250 Polaków zostało zamordowanych we wsi Hurby przez oddział UPA.
• 3 czerwca – w wyniku niemieckiej pacyfikacji wsi Strużki koło Staszowa w województwie świętokrzyskim zginęły co najmniej 74 osoby.
• 4 czerwca – hitlerowcy dokonali brutalnych pacyfikacji wsi Krajno Pierwsze w powiecie kieleckim i Nasiechowice w powiecie miechowskim w Małopolsce.
• 5 czerwca:
  • w getcie w Trembowli w dawnym województwie tarnopolskim oddziały niemiecko-ukraińskie rozstrzelały ostatnich 350 pozostałych przy życiu Żydów.
  • w kościele św. Aleksandra w Warszawie Gestapo aresztowało kilkudziesięciu żołnierzy Organizacji Specjalnych Akcji Bojowych AK zgromadzonych na ślubie kolegi.
• 9 czerwca – w odwecie za zabicie przez AK gestapowców Kappa i Tierlinga Niemcy przeprowadzili masowe aresztowania mieszkańców Jędrzejowa: 11 osób zastrzelono w miejscu ich zamieszkania, a 25 wywieziono do Kielc na śledztwo, w efekcie którego znaleźli się w obozie Auschwitz.
• 10 czerwca – w odwecie za pomoc udzieloną Żydom niemiecka żandarmeria spacyfikowała wieś Hucisko (powiat rzeszowski), mordując 21 osób (mieszkańców Huciska oraz sąsiedniej wsi Przewrotne).
• 12 czerwca – Niemcy rozstrzelali ostatnich 1,4 tys. Żydów z getta w Brzeżanach i ok. tysiąca z getta w Kozowej w byłym województwie tarnopolskim.
• 13 czerwca – rzeź wołyńska: 68 Polaków, 6 Rosjan i 1 Ukrainiec zostało zamordowanych przez ukraińskich szowinistów w miejscowości Kołki.
• 15 czerwca – powstanie Centralnego Obozu Pracy w Jaworznie.
• 16 czerwca – zakończyła się likwidacja lwowskiego getta.
• 18 czerwca – oddziały Kadry Polski Niepodległej podporządkowały się Armii Krajowej.
• 19 czerwca:
  • Polski Oddział Partyzancki z Ośrodka AK Stołpce zdobył miasteczko Iwieniec w powiecie wołożyńskim i rozbił tamtejszy garnizon niemiecki. Wydarzenia te przeszły do historii jako powstanie iwienieckie.
  • Niemcy rozstrzelali około 500 Żydów w czasie akcji likwidacyjnej getta w Zbarażu.
• 23/24 czerwca – nocą rozpoczęła się na Zamojszczyźnie niemiecka akcja pacyfikacyjna o kryptonimie „Werwolf”, w ramach której do sierpnia ze 171 miejscowości wysiedlono kilkadziesiąt tysięcy Polaków.
• 24 czerwca:
  • Niemcy pacyfikują wieś Majdan Nowy na Zamojszczyźnie, mordując co najmniej 28 osób.
  • w Zbydniowie na Podkarpaciu oddział SS zamordował 19 uczestników wesela odbywającego się we dworze rodziny Horodyńskich.
• 25 czerwca – wybuchło powstanie w getcie żydowskim w Częstochowie.
• 28 czerwca:
  • w odwecie za pomoc udzielaną Żydom niemiecka żandarmeria dokonała pacyfikacji wsi Cisie (powiat miński), w czasie której rozstrzelano 25 Polaków i 3 Żydów.
  • w Przemyślanach koło Lwowa Niemcy zlikwidowali filię obozu pracy w Kurowicach. Rozstrzelano 250 kobiet, 200 mężczyzn przeniesiono do Kurowic.
• 30 czerwca – wydany przez konfidentów – Blankę Kaczorowską, Ludwika Kalksteina i Eugeniusza Świerczewskiego – komendant główny Armii Krajowej generał Stefan Rowecki ps. „Grot” został aresztowany przez Gestapo.
• 11 lipca – kulminacja tzw. rzezi wołyńskiej. O świcie sotnie OUN–UPA działając z zaskoczenia zaatakowały 96 wsi i osiedli polskich w trzech powiatach: kowelskim, horochowskim i włodzimierskim. Tego dnia zamordowano kilka tysięcy Polaków.
• 13 lipca – rozpoczęła się niemiecka operacja „Hermann”, wymierzona w polskich i sowieckich partyzantów bazujących w Puszczy Nalibockiej.
• 14 lipca:
  • następcą gen. Władysława Sikorskiego na urzędzie premiera Rządu RP na uchodźstwie został polityk PSL Stanisław Mikołajczyk.
  • w Kołodnie w powiecie krzemienieckim oddziały powstańców UPA zamordowały 496 osób, w tym prawie 300 dzieci^[1].
• 15 lipca – utworzono Kierownictwo Walki Podziemnej – ośrodek dyspozycyjny Komendy Głównej Armii Krajowej.
• 17 lipca – generał Tadeusz Bór-Komorowski został mianowany dowódcą Armii Krajowej.
• 1 sierpnia – rozpoczęło się powstanie w getcie będzińsko-sosnowieckim.
• 5/6 sierpnia – w wyniku przeprowadzonej w nocy przez Kedyw akcji „Pensjonat” z więzienia w Jaśle uwolniono 66 więźniów politycznych i umożliwiono ucieczkę 67 więźniom pospolitym.
• 9 sierpnia – w okolicy wsi Borów (powiat kraśnicki) oddział NSZ rozstrzelał 26-28 partyzantów z oddziału Gwardii Ludowej.
• 15 sierpnia – Krajowa Reprezentacja Polityczna ogłosiła deklarację programową.
• 16 sierpnia – hitlerowcy rozpoczęli ostateczną likwidację getta żydowskiego w Białymstoku, w getcie wybuchło powstanie.
• 26 sierpnia – niemiecka ekspedycja karna spacyfikowała Jasionowo w gminie Lipsk, mordując 58 Polaków.
• 29 sierpnia – w Woli Ostrowieckiej na Wołyniu grupa powstańców UPA dokonała masakry 628 Polaków, w tym 220 dzieci do lat 14 i 7 Żydów.
• 30 sierpnia – w kilku wsiach na Ukrainie oddziały UPA dokonały zbiorowych mordów na Polakach.
• 11 września – likwidacja getta w Przemyślu; większość zamieszkałych tam Żydów Niemcy wysłali do KL Auschwitz.
• 18 września – okupujący Gdynię Niemcy uruchomili w mieście działającą do dziś komunikację trolejbusową.
• 23 września – Niemcy rozpoczęli likwidację getta w Wilnie; większość mieszkańców wywieziono na Majdanek lub do Sobiborubądź rozstrzelano w Ponarach.
• 25 września – Franz Kutschera objął funkcję dowódcy SS i policji na dystrykt warszawski.
• 27 września – żołnierze AK wysadzili w Choszczówce niemiecki pociąg pancerny jadący z Gdańska na front wschodni.
• 1 października – w Warszawie podziemie zrealizowało akcję Weffels.
• 2 października – gubernator Hans Frank wydał rozporządzenie o zwalczaniu zamachów na niemieckie dzieło odbudowy w Generalnym Gubernatorstwie.
• 9 października – 163 amerykańskie bombowce zbombardowały porty w Gdańsku i Gdyni.
• 10 października – Legnica: uruchomiono komunikację trolejbusową.
• 11 października – w KL Auschwitz zostali rozstrzelani podpułkownicy Wojska Polskiego: Mieczysław Dobrzański, dowódca 6 Pułku Strzelców Podhalańskich, szef sztabu Komendy Obszaru Lwów ZWZ–AK, oraz Kazimierz Stamirowski, adiutant Naczelnika Państwa, oficer Oddziału II Sztabu Generalnego, prezes Polskiego Związku Zachodniego – podejrzani o przynależność do konspiracji obozowej.
• 14 października – powstanie więźniów w niemieckim obozie zagłady w Sobiborze; w jego rezultacie zbiegło blisko 300 więźniów.
• 24 października – oddział Gwardii Ludowej Im. gen. J. Bema stoczył całodzienną bitwę z obławą hitlerowską w lasach na Diablej Górze na Kielecczyźnie.
• 28 października – pod murami Synagogi Starej w Krakowie hitlerowcy rozstrzelali 30 Polaków.
• 3 listopada – w hitlerowskim obozie koncentracyjnym na Majdanku rozstrzelano 18 400 Żydów w ramach akcji Erntefest (Dożynki).
• 11 listopada – Witold Pilecki został awansowany do stopnia rotmistrza.
• 14 listopada – Gestapo aresztowało czołowych działaczy PPR: Małgorzatę Fornalską i Pawła Findera.
• 23 listopada – Władysław Gomułka został I sekretarzem PPR.
• 16 grudnia – pod Częstochową hitlerowcy rozstrzelali 20 żołnierzy AL i AK za sabotaż w hucie „Raków”.
• 25 grudnia – ponad 40 Polaków zostało zamordowanych przez UPA w Janówce.
• 31 grudnia/1 stycznia – nocą, z inicjatywy Polskiej Partii Robotniczej powstała Krajowa Rada Narodowa – zdominowane przez komunistów ciało polityczne, mające pełnić funkcję „podziemnego parlamentu”.

II Wojna Światowa.

• 4 stycznia – w trakcie ucieczki z miejsca straceń zginął ujęty przez Niemców Jerzy Iwanow-Szajnowicz, polsko-rosyjskiego pochodzenia agent brytyjskiej SOE, działający w okupowanej przez III Rzeszę Grecji.
• 9 stycznia – dokonano oblotu amerykańskiego samolotu pasażerskiego Lockheed Constellation.
• 10 stycznia – zginęło 105 członków załogi w zatopionym przez japońskie niszczyciele okręcie podwodnym USS Argonaut.
• 13 stycznia – Adolf Hitler ogłosił decyzję o rozpoczęciu wojny totalnej.
• 14 stycznia – rozpoczęła się aliancka konferencja w Casablance.
• 15 stycznia:
  • polska załoga objęła brytyjski krążownik HMS Dragon.
  • oddano do użytku gmach Pentagonu w Waszyngtonie.
• 21 stycznia – 19 osób zginęło w katastrofie łodzi latającej w Ukiah w Kalifornii.
• 23 stycznia – w kotle pod Stalingradem wylądował ostatni niemiecki samolot.
• 24 stycznia – zakończyła się konferencja w Casablance gdzie ustalono, że wojna będzie prowadzona aż do bezwarunkowej kapitulacji państw Osi.
• 27 stycznia – generał Władysław Sikorski powołał Pomocniczą Morską Służbę Kobiet.
• 30 stycznia – Aerofłot zainaugurował loty z syberyjskiego Krasnojarska do USA.
• 31 stycznia – feldmarszałek Friedrich Paulus poddał się dowódcy 64. Armii generałowi Szumiłowowi, po klęsce dowodzonej przez siebie 6. Armii w bitwie stalingradzkiej.
• 2 lutego – klęską wojsk niemieckich zakończyła się bitwa pod Stalingradem, w wyniku której śmierć poniosło ponad półtora miliona ludzi .
• 4 lutego – całkowite zaćmienie Słońca widoczne było nad wschodnią Azją, Japonią i Alaską.
• 5 lutego – w Hadze został zamordowany przez ruch oporu generał Hendrik Seyffardt, dowódca kolaboracyjnego Ochotniczego Legionu Holenderskiego.
• 13 lutego:
  • Armia Czerwona wyzwoliła Nowoczerkask.
  • w Wielkiej Brytanii został utworzony Polski Zespół Myśliwski.
• 14 lutego:
  • zostało wyzwolone radzieckie miasto Rostów nad Donem.
  • w Tunezji siły amerykańskiego gen. Kennetha Andersona zostały zaatakowane przez wojska niemieckie pod dowództwem Erwina Rommla w pobliżu przełęczy Faid.
• 16 lutego – włoskie wojska okupacyjne dokonały masakry 150 mieszkańców greckiej wsi Domenikon.
• 18 lutego:
  • Niemcy rozpoczynają prace ekshumacyjne w Katyniu.
  • minister propagandy III Rzeszy Joseph Goebbels w przemówieniu wygłoszonym w berlińskim Pałacu Sportu ogłosił rozpoczęcie wojny totalnej.
  • Gestapo aresztowało członków antynazistowskiej organizacji Biała Róża, tworzonej przez pięcioro studentów i profesora Kurta Hubera z Uniwersytetu Ludwika i Maksymiliana w Monachium.
• 20 lutego:
  • rozpoczęła się bitwa o Charków.
  • na polu kukurydzy w środkowym Meksyku zaczął się formować wulkan Paricutín.
• 22 lutego:
  • niszczyciel ORP Burza i kanonierka USS Campbell zatopiły koło norweskiej wyspy Jan Mayen niemiecki okręt podwodny U-606.
  • w więzieniu Stadelheim zgładzono rodzeństwo Schollów, Sophie i Hansa – członków antynazistowskiej organizacji „Biała Róża”.
• 28 lutego – bitwa o ciężką wodę: norweski ruch oporu zniszczył urządzenie do produkcji i 1,4 tony ciężkiej wody.
• 1 marca – komuniści polscy w ZSRR powołali Związek Patriotów Polskich.
• 2 marca – z okupowanej Holandii odszedł pierwszy transport Żydów do obozu zagłady w Sobiborze.
• 4 marca:
  • odbyła się 15. ceremonia wręczenia Oscarów.
  • wojna na Atlantyku: niemiecki okręt podwodny U 172 zatopił brytyjski okręt SS City of Pretoria ze 145 osobami na pokładzie.
  • wojna na Pacyfiku: zakończyła się bitwa na Morzu Bismarcka, w której australijskie i amerykańskie samoloty zniszczyły japoński konwój.
  • z okupowanej Francji odszedł pierwszy transport Żydów do obozu zagłady w Sobiborze.
• 5 marca – dokonano oblotu brytyjskiego myśliwca Gloster Meteor.
• 9 marca – brytyjskie samoloty zatopiły niemiecki okręt podwodny U-83 na Morzu Śródziemnym.
• 13 marca – nieudany zamach na Adolfa Hitlera. Bomba umieszczona w jego samolocie nie zadziałała podczas lotu ze Smoleńskado Kętrzyna.
• 18 marca – zwycięstwem wojsk niemieckich zakończyła się bitwa o Charków.
• 20 marca – Mao Zedong został przewodniczącym Komunistycznej Partii Chin.
• 21 marca – nieudana próba zamachu na Adolfa Hitlera na wystawie zdobycznego sprzętu wojskowego w Berlinie.
• 22 marca – 149 osób zginęło w wyniku pacyfikacji przez Niemców białoruskiej wsi Chatyń.
• 23 marca – Islandia: otwarto lotnisko w Keflavíku, wybudowane przez armię amerykańską.
• 25 marca – Ata Bej al-Ajjubi został prezydentem Syrii.
• 27 marca – brytyjski lotniskowiec eskortowy HMS Dasher zatonął po wewnętrznej eksplozji u wybrzeży Szkocji, w wyniku czego zginęło 379 spośród 528 członków załogi.
• 28 marca – brytyjski bombowiec zatopił na Morzu Śródziemnym niemiecki okręt podwodny U-77; zginęło 38 spośród 47 członków załogi.
• 29 marca:
  • Niemcy rozpoczęli prace ekshumacyjne w Katyniu.
  • w USA wprowadzono reglamentację mięsa, masła i sera.
• 31 marca – na Broadwayu odbyła się premiera musicalu Oklahoma! z muzyką Richarda Rodgersa i librettem Oscara Hammersteina II.
• 2 kwietnia:
  • bitwa o Atlantyk: u wybrzeży Bermudów zatonął wraz z 114 osobami brytyjski statek pasażerski Melbourne Star, storpedowany przez niemiecki okręt podwodny U-129.
  • bitwa o Atlantyk: u wybrzeży Portugalii brytyjski slup wojenny HMS Black Swan zatopił niemiecki okręt podwodny U-124 wraz z 53-osobową załogą.
• 5 kwietnia:
  • około 900 osób (w tym 209 dzieci) zginęło, a 1300 zostało rannych w wyniku omyłkowego zbombardowania belgijskiego miasta Mortsel przez lotnictwo amerykańskie, którego celem miała być pobliska fabryka.
  • antynaziści Dietrich Bonhoeffer i Hans von Dohnanyi zostali aresztowani przez Gestapo.
  • Poon Lim, członek załogi zatopionego brytyjskiego frachtowca, został uratowany po 133 dniach dryfowania na tratwie ratunkowej.
• 6 kwietnia – została wydana powieść Mały Książę Antoine’a de Saint-Exupéry’ego.
• 7 kwietnia:
  • Albert Hofmann zsyntetyzował LSD.
  • zwodowano japoński lotniskowiec Taihō.
  • hitlerowcy dokonali masowych egzekucji Żydów w gettach w Zbarażu, Trembowli i Skałacie.
• 9 kwietnia – niemieckie i ukraińskie jednostki policyjne rozstrzelały 2,3 tys. mieszkańców getta w Zborowie koło Tarnopola.
• 10 kwietnia – Organizacja Specjalnych Akcji Bojowych Armii Krajowej dokonała zamachu bombowego na Dworcu Głównym w Berlinie, w wyniku którego zginęło 14 osób, a 60 zostało rannych.
• 11 kwietnia – dokonano oblotu amerykańskiego śmigłowca Piasecki PV-2.
• 13 kwietnia – radio berlińskie podało komunikat o odnalezieniu w Lesie Katyńskim zwłok 12 000 polskich oficerów. Tym samym świat dowiedział się o zbrodni katyńskiej.
• 14 kwietnia – w niemieckim obozie koncentracyjnym Sachsenhausen został zamordowany radziecki jeniec Jakow Dżugaszwili, pierwszy syn Józefa Stalina.
• 15 kwietnia – w Panamie wprowadzono ruch prawostronny.
• 16 kwietnia:
  • Niemcy starali się wykorzystać propagandowo fakty o odnalezieniu w lesie katyńskim zwłok 12 000 polskich oficerów i zaprosili do badań i ekshumacji Międzynarodowy Czerwony Krzyż (MCK), przedstawicieli społeczeństwa polskiego z okupowanego Generalnego Gubernatorstwa, jak i jeńców wojennych m.in. oficerów polskich.
  • Albert Hofmann przypadkowo odkrył psychoaktywne właściwości LSD.
• 19 kwietnia – w Hamilton na Bermudach rozpoczęła się międzynarodowa Konferencja bermudzka, której celem było ustalenie sposobów oraz metod przesiedleń Żydów z terenów znajdujących się pod okupacją III Rzeszy.
• 21 kwietnia – założono francuski klub piłkarski FC Nantes.
• 22 kwietnia – Albert Hofmann napisał pierwszy raport dotyczący halucynogennych właściwości LSD.
• 29 kwietnia – zakończyła się brytyjsko-amerykańska konferencja bermudzka.
• 30 kwietnia – finał dezinformacyjnej operacji brytyjskiego MI5 znanej jako „Mincemeat”.
• 5 maja – premier rządu RP na uchodźstwie Władysław Sikorski zaapelował w przemówieniu radiowym do Polaków o pomoc powstańcom warszawskiego getta.
• 7 maja – II wojna światowa w Afryce: wojska brytyjskie wyzwoliły Tunis.
• 12 maja – bitwa o Atlantyk: Brytyjczycy zatopili niemiecki okręt podwodny U-89; zginęła cała 48-osobowa załoga.
• 13 maja – II wojna światowa w Afryce: skapitulowały ostatnie oddziały niemiecko-włoskie.
• 14 maja:
  • w Sielcach nad Oką sformowano 1. Dywizję Piechoty im. Tadeusza Kościuszki.
  • japoński okręt podwodny zatopił australijski statek szpitalny AHS Centaur; zginęło 268 spośród 332 osób na pokładzie.
• 15 maja:
  • Józef Stalin rozwiązał Komintern.
  • Muhammad VIII został bejem Tunisu.
• 16/17 maja – w nocy brytyjski 617. Dywizjon Bombowy dokonał bombardowań zapór w Zagłębiu Ruhry, powodując katastrofalne zniszczenia w dolinie rzeki Ruhry.
• 19 maja:
  • Joseph Goebbels ogłosił Berlin miastem bez Żydów (Judenfrei).
  • premier Wielkiej Brytanii Winston Churchill wygłosił przemówienie w Kongresie USA.
• 24 maja – brytyjski ambasador przy polskim rządzie na uchodźstwie w Londynie Owen O’Malley przesłał do ministra spraw zagranicznych Anthony’ego Edena tajny raport na temat zbrodni katyńskiej, w którym wskazał na wysokie prawdopodobieństwo popełnienia zbrodni przez ZSRR.
• 29 maja – wojna na Pacyfiku: prawie 3 tys. japońskich żołnierzy na wyspie Attu (Aleuty) rzuciło się z bagnetami na Amerykanów w samobójczym ataku. Do niewoli zostało wziętych tylko 28 z nich.
• 31 maja – wojna na Pacyfiku: wojska amerykańskie wyparły Japończyków z archipelagu Aleutów.
• 2 czerwca – w rosyjskiej Republice Komi Niemcy w ramach operacji Desant na GUŁAG, mającej doprowadzić do wybuchu antysowieckiego powstania na tyłach Armii Czerwonej, zrzucili pierwszą grupę 12 rosyjskich kolaborantów, która tydzień później została zlikwidowana przez NKWD. Po tym niepowodzeniu operacja została zarzucona.
• 3 czerwca – w Algierze utworzono Francuski Komitet Wyzwolenia Narodowego.
• 4 czerwca – w Argentynie doszło do wojskowego zamachu stanu.
• 8 czerwca – wojna na Pacyfiku: w wyniku eksplozji na pokładzie japońskiego pancernika Mutsu na Morzu Wewnętrznym zginęło 1474 osób, uratowano 353.
• 12 czerwca – bitwa o Atlantyk: niemiecki okręt podwodny U-118 został zatopiony koło Wysp Kanaryjskich amerykańskimi bombami głębinowymi, w wyniku czego zginęło 43 członków załogi, a 16 pozostałych dostało się do niewoli.
• 16 czerwca – niszczyciel eskortowy ORP Kujawiak zatonął po wejściu na minę u wybrzeży Malty; zginęło 13 członków załogi, a 12 zostało rannych.
• 18 czerwca – papież Pius XII utworzył metropolię La Paz w Boliwii.
• 20 czerwca – wojna na Pacyfiku: rozpoczęła się bitwa o Nową Georgię na Wyspach Salomona.
• 4 lipca:
  • w katastrofie lotniczej koło Gibraltaru zginęło 16 osób, pasażerów i członków załogi, wśród nich premier Rządu RP na uchodźstwie i Wódz Naczelny generał Władysław Sikorski, jego córka i zarazem sekretarka Zofia Leśniowska oraz generał Tadeusz Klimecki, szef sztabu naczelnego wodza; jedynym ocalałym był czeski pilot Eduard Prchal.
  • początek bitwy na Łuku Kurskim (operacja „Zitadelle”).
  • w Nowym Jorku założono Instytut Józefa Piłsudskiego w Ameryce.
• 8 lipca – po śmierci Władysława Sikorskiego Naczelnym Wodzem Polskich Sił Zbrojnych został gen. Kazimierz Sosnkowski.
• 9 lipca – rozpoczęła się operacja Husky: inwazja aliantów na Sycylię w ramach kampanii śródziemnomorskiej.
• 13 lipca:
  • zwycięstwo ZSRR w jednej z największych bitew pancernych w historii – bitwy pod Kurskiem.
  • w Monachium zostali zgilotynowani skazani na śmierć za bunt członkowie „Białej Róży” – Kurt Huber i Alexander Schmorell.
• 14 lipca – premierem rządu polskiego na uchodźstwie w Wielkiej Brytanii został Stanisław Mikołajczyk.
• 21 lipca – na podstawie rozkazu i wytycznych Naczelnego Wodza, generała broni Władysława Sikorskiego, w północnym Iraku utworzono z dowództwa i jednostek Armii Polskiej na Wschodzie 2 Korpus Polski pod dowództwem generała Władysława Andersa.
• 24 lipca – rozpoczęła się operacja Gomora – seria przeprowadzonych przez zachodnich aliantów dywanowych nalotów na Hamburg.
• 25 lipca – Benito Mussolini został przez Wielką Radę Faszystowską złożony z urzędu premiera Włoch, a następnie – z rozkazu króla Wiktora Emanuela III – aresztowany. Jego następca marszałek Pietro Badoglio sformował rząd bez faszystowskich ministrów.
• 27 lipca – operacja Gomora: aliancki nalot dywanowy na Hamburg zabił 40 tysięcy ludzi i obrócił w ruinę centrum miasta.
• Sierpień – opanowanie Sycylii przez Wielką Brytanię i USA.
• 1 sierpnia – okupowana przez Japończyków brytyjska kolonia Birma ogłosiła niepodległość; na czele marionetkowego państwa stanął Ba Maw.
• 17 sierpnia – w Göteborgu, Szwed Arne Andersson ustanowił rekord świata w biegu na 1500 m wynikiem 3.45,0 s.
• 17/18 sierpnia – nocą RAF dokonał pierwszego nalotu na produkujący rakiety V-2 Wojskowy Ośrodek badawczy (Heeresversuchsanstalt) w Peenemünde.
• 28 sierpnia – w Danii rozpoczął się strajk generalny przeciwko okupacji nazistowskiej.
• 8 września – została publicznie ogłoszona kapitulacja Włoch, którą podpisano 3 września.
• 10 września – w trzęsieniu ziemi w japońskim Tottori zginęło 1190 osób.
• 12 września – Benito Mussolini został odbity z niewoli przez niemieckich spadochroniarzy.
• 14 września – Dobri Bożiłow został premierem Bułgarii.
• 15 września:
  • w północnej części Włoch powstała faszystowska Włoska Republika Socjalna.
  • prezydentem Realu Madryt obwołano Santiago Bernabéu, który przez ponad trzy dekady pracy na tym stanowisku stworzył najpotężniejszy klub w historii.
• 16 września – Szach Iranu Reza Pahlawi – pod naciskiem Wielkiej Brytanii i ZSRR – abdykował na rzecz swego syna.
• 24 września – powstała kolaboracyjna Słoweńska Domobrana.
• 30 września – papież Pius XII wydał encyklikę Divino afflante Spiritu.
• 4 października – grecka wyspa Kos została zdobyta przez wojska niemieckie.
• 8 października – na północnym Atlantyku zatonął polski niszczyciel ORP „Orkan”, trafiony naprowadzaną akustycznie torpedą wystrzeloną przez niemiecki okręt podwodny U-378; uratowano 44 ludzi z liczącej ok. 220 załogi.
• 12 października – rozpoczęła się bitwa pod Lenino z udziałem I Dywizji gen. Berlinga.
• 13 października – włoski rząd Pietro Badoglio wypowiedział wojnę Niemcom.
• 19 października:
  • Albert Schatz odkrył antybiotyk streptomycynę, stosowaną w leczeniu gruźlicy.
  • rozpoczęła się konferencja moskiewska.
• 28 października – Eksperyment Filadelfia.
• 30 października – ZSRR, USA, Wielka Brytania i Chiny podpisały tzw. Deklarację Moskiewską.
• 5 listopada – w transporcie do Konzentrationslager Dachau zmarł berliński ksiądz Bernard Lichtenberg, więziony m.in. za pomoc Żydom, błogosławiony i męczennik Kościoła katolickiego.
• 6 listopada – w trakcie bitwy o Dniepr Armia Czerwona wyzwoliła Kijów.
• 21 listopada – skandalizujący amerykański reporter Drew Pearson ujawnił incydent spoliczkowania przez gen. George’a Pattona 2 żołnierzy hospitalizowanych w szpitalu polowym, których oskarżył o symulowanie i tchórzostwo podczas letniej inwazji aliantów na Sycylię.
• 22 listopada:
  • Franklin Delano Roosevelt, Winston Churchill i Czang Kaj-szek spotkali się na konferencji w Kairze.
  • proklamowano niepodległość Libanu (od Francji).
• 26 listopada
  • zakończyła się konferencja kairska, w czasie której Roosevelt, Churchill i Czang Kaj-szek uzgodnili deklarację traktującą o powojennym ładzie na Dalekim Wschodzie.
  • 2824 osoby zginęły w trzęsieniu ziemi w prowincji Kastamonu na północy Turcji.
• 28 listopada–1 grudnia – konferencja teherańska.
• 29 listopada – założono Armeńską Akademię Nauk.
• 4-7 grudnia – II konferencja kairska
• 6 grudnia – włoski rząd rozwiązał Milicję Faszystowską.
• 7 grudnia – ustanowiono flagę Libanu.
• 8 grudnia – w ośrodku w Bletchley Park w Wielkiej Brytanii uruchomiono pierwszy komputer Colossus, używany do łamania szyfrów niemieckiej maszyny Enigma (zwłaszcza Maszyny Lorenza).
• 19 grudnia – przewrót wojskowy w Boliwii.
• 24 grudnia – wojska radzieckie rozpoczęły operację dnieprowsko-karpacką.
• 26 grudnia – w pobliżu północnych wybrzeży Norwegii został zatopiony przez Brytyjczyków niemiecki pancernik Scharnhorst; spośród 1968 członków załogi przeżyło 36.